Zorgen voor de schepping, zorgen voor elkaar

Gepubliceerd in de nieuwbrief van jaargang 28 nr. 1

Als gemeenschap doen we een poging onze consumptiegewoontes kritisch te bekijken. We geloven dat we als wereldwijde menselijke familie verantwoordelijk zijn voor Gods schepping; de aarde waar we op mogen leven. En inmiddels is het leven op aarde zo global geworden dat onze keuze voor bijvoorbeeld welke bananen we kopen gevolgen heeft voor onze naasten in Zuid-Amerika of Afrika. De verbanden zijn complex en vaak onnavolgbaar. Waar doen we goed aan, wat heeft effect?In januari gingen we met de kerngroep op retraite bij de Benedictijnen in Egmond en keken we de documentaire ‘Cowspiracy‘. Dit zette ons leventje flink op zijn kop. In ‘Cowspiracy’ vertelt Kip Andersen dat hij ging recyclen, korter douchen en minder autorijden om beter voor de aarde te zorgen. Maar langzamerhand ontdekte hij dat een groot deel van de klimaatproblematiek wordt veroorzaakt door al het vee dat we voeden en houden voor onze consumptie.Een paar cijfers
Voor een hamburger van 100 gram is 1500 liter water nodig^[1]. Daar kun je een maand mee douchen. Iedere minuut wordt er een kwart km² regenwoud omgehakt^[4], waarvan 32% wordt gebruikt voor commerciële landbouw^[5]. Daar wordt voedsel verbouwd dat mensen zouden kunnen eten, maar dat aan dieren wordt gevoerd voor de productie van vlees en zuivel. Verder is veeteelt verantwoordelijk voor 15% van alle broeikasgassen^[3], dat is vergelijkbaar met de 14% voor transport ^[2].Het houden van dieren voor voedsel legt dus een enorm beslag op onze aarde door het voer dat ze eten (en verbouwd moet worden), het water dat nodig is, en de enorme hoeveelheid mest die ze produceren. Helaas heeft ook een vegetariër een aandeel in de grootte van de veestapel door het gebruik van zuivel. Bovendien kan een koe voor melk zorgen, maar een stier niet. Wordt die geboren, dan wordt deze vetgemest om daarna naar de slacht te gaan. En geeft de koe ‘te weinig’ melk of de kip ‘te weinig’ eieren, dan gaan die de stier achterna.Als veeteelt zo’n belangrijke factor is in de klimaatproblematiek, waarom horen we er dan zo weinig over? Andersen gaat op bezoek bij milieuorganisaties en boeren, en legt hun deze vraag voor. Ondanks de duidelijke taal die de cijfers spreken, krijgt Andersen ontwijkende antwoorden en de financiering voor zijn documentaire wordt zelfs gestopt. De lobby voor de veeteeltindustrie is er een om rekening mee te houden.

Gedragsverandering
Waarom is dit zo’n impopulair onderwerp? Financiële belangen spelen hierbij natuurlijk een rol. Maar het heeft ook te maken met het feit dat het over ons eten gaat, dat komt heel dichtbij. Wie is bereid zijn eet- en drinkgewoonten te veranderen om de druk op de aarde te verlichten?

De documentaire geeft geen voorschriften of absolute antwoorden. Maar het zette ons wel aan het denken. Er zijn veel nuanceringen en kanttekeningen te maken bij dit onderwerp. Dit artikel is te kort om deze allemaal te belichten. Voorop staat dat we goed voor onze aarde en medemensen willen zorgen.
We willen wat de aarde ons biedt eerlijk delen met al onze broers en zussen en de aarde niet uitputten. Als we dat serieus nemen moeten we onszelf de vraag durven stellen: biedt de aarde genoeg om iedereen te laten eten wat ik eet? Nu ik weet hoeveel de productie van vlees en zuivel vergt van de aarde, kan ik dan blijven consumeren zoals ik deed?

Plantaardig
Als kerngroep van het Noëlhuis besloten we te gaan experimenteren met ons dieet. Weinig tot geen zuivel en vlees, hoe werkt dat? Hoe kook ik dan, hoe kom ik aan genoeg eiwitten? Het experiment is nog in volle gang maar bevalt tot nu toe goed. We hopen alle zuivel in huis op den duur te vervangen door voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong. Natuurlijk is iedereen in huis vrij te eten wat hij of zij wil en zullen huisgenoten van het zakgeld dat we geven ongetwijfeld vlees, kaas en melk blijven kopen. En we willen ver blijven van een wettische manier van hiermee omgaan. Maar de kleine veranderingen die wij maken kunnen een stapje in de goede richting zijn. Zoals Dorothy Day schreef: “Wat we doen is heel weinig. Maar het is als met de kleine jongen met de paar broden en vissen. Christus nam dat weinige en vermenigvuldigde het. Hij zal de rest doen. Wat wij doen is zo weinig dat we constant lijken te falen. Maar Hij faalde ook. Hij leek duidelijk te falen aan het kruis. Maar tenzij het zaad in de aarde valt en sterft, is er geen oogst.”

Ieder symbool in het bord is een kilogram voedsel, iedere wolkje erboven een kilogram broeikasgas.
Gebaseerd op data uit de V.S. ^[7] ^[8]